Những con mèo chắc chắn đang theo dõi khi chúng ta đi đâu đó trong nhà.

Các nhà khoa học gần đây đã chứng minh rằng loài mèo có khả năng biết được bạn đang ở đâu trong nhà, dù chúng không ở chung phòng và không thấy bạn.

Mèo là sinh vật nổi tiếng khó hiểu. Nhà nghiên cứu chính, Tiến sĩ Saho Takagi tại Đại học Kyoto, Nhật Bản cho biết: “Cũng có người nói rằng mèo không quan tâm đến chủ nhân của chúng như chó, nhưng chúng tôi không nghĩ như vậy.”

Theo Takagi và các đồng nghiệp, mèo nhà có khả năng tạo ra “bản đồ tinh thần” cho chúng biết con người đang ở đâu trong môi trường gần đó, dựa vào nơi âm thanh phát ra. Các nhà nghiên cứu đã thử thách mèo bằng cách phát đoạn ghi âm giọng người gọi tên nó, sau đó phát lại lần nữa, nhưng ở vị trí khác xa hơn.

Những con mèo bị bất ngờ sau khi nghe âm thanh quen thuộc ở một vị trí, rồi lại được nghe từ một vị trí mà chúng không ngờ đến. Điều này cho thấy rằng mèo có khả năng dựa vào âm thanh trong không gian để định hướng chủ của chúng dù không nhìn thấy – một khả năng nhận thức mà trước đây chưa được biết đến ở loài mèo.

“Đối tượng vĩnh cửu” là thuật ngữ dùng để mô tả khả năng biết được một đối tượng vẫn tồn tại dù không nhìn thấy. Trẻ sơ sinh thường bắt đầu phát triển khả năng này khi được khoảng 8 tháng tuổi, và trở nên tinh vi hơn khi trẻ được 10 đến 12 tháng tuổi; Ở giai đoạn đó, trẻ có thể tìm thấy những đồ vật bị che giấu, và chúng bắt đầu nhận ra rằng cha mẹ và người chăm sóc của chúng không biến mất chỉ vì không thể nhìn thấy họ.

Nghiên cứu trước đó đã chứng minh khả năng nhận biết đối tượng vĩnh cửu có ở các loài linh trưởng như tinh tinh (Pan troglodytes), bonobo (Pan paniscus), khỉ đột (Gorilla gorilla) và đười ươi (Pongo pygmaeus); và ở những loài không phải linh trưởng như quạ thông Á Âu (Garrulus routearius), gấu (Melursus ursinus và Helarctos malayanus euryspilus), chó (Canis lupus Familris) và mèo (Felis catus).

Một con mèo trong thử nghiệm đang lắng nghe giọng chủ trên loa

Đối với nghiên cứu mới, họ quyết định kiểm tra mèo bằng cách sử dụng tín hiệu âm thanh, vì mèo được biết đến với thính giác đặc biệt nhạy và có khả năng tìm kiếm con mồi ẩn nấp trong điều kiện tầm nhìn kém. Các tác giả viết: “Mèo tỏ ra rất giỏi trong việc suy ra sự hiện diện từ âm thanh.”

Trong thử nghiệm, các nhà nghiên cứu xếp mèo thành ba nhóm; mỗi nhóm được chia làm hai tùy thuộc vào nơi những con mèo sinh sống, tại quán cà phê mèo hoặc trong nhà. Các nhóm mèo nghe một tổ hợp âm thanh khác nhau: Nhóm một nghe đoạn ghi âm của người chăm sóc hoặc người lạ gọi tên chúng; nhóm hai lắng nghe âm thanh của những con mèo khác; và nhóm ba nghe tiếng ồn điện tử ngẫu nhiên.

Sau đó, các nhà nghiên cứu phát âm thanh theo hai lượt: đầu tiên qua loa ở cửa gần mèo, và sau đó qua loa ở cửa xa hơn. Các nhà quan sát ghi nhận mức độ ngạc nhiên của lũ mèo trước sự “dịch chuyển” âm thanh từ nơi này sang nơi khác, đánh giá mức độ ngạc nhiên của chúng trên thang điểm từ 0 (hoàn toàn không ngạc nhiên) đến 4 (rất ngạc nhiên). Các dấu hiệu cho thấy chúng ngạc nhiên bao gồm nhìn chằm chằm về vị trí “ban đầu” của giọng nói, di chuyển tai và đầu, nhìn xung quanh hoặc di chuyển trong phòng.

Nhìn chung, lũ mèo tỏ ra ngạc nhiên nhất khi giọng nói quen thuộc của chủ nhân bất ngờ chuyển sang nơi khác. Điều này cho thấy rằng những con mèo đã hình thành một hình ảnh tinh thần về người chủ mà chúng không nhìn thấy và lập bản đồ vị trí của họ dựa trên nơi chúng nghe thấy giọng nói đầu tiên, “cho thấy bằng chứng về nhận thức không gian xã hội ở loài mèo”, các nhà nghiên cứu báo cáo.

Các tác giả nghiên cứu kết luận rằng việc có thể hình thành một bức tranh tinh thần về môi trường “là một đặc điểm quan trọng trong tư duy phức tạp” và những phát hiện này có thể cung cấp thông tin cho các nghiên cứu trong tương lai về nhận thức của mèo.

Hiện tại, tất cả những gì chúng ta biết là những con mèo chắc chắn đang theo dõi khi chúng ta đi đâu đó trong nhà.